Nasze Forum "VOX MILITARIS"

Jacek Kotowicz

XXXXXXXXXXXXXX, dnia 21 maja 2009 roku
Sąd Apelacyjny w XXXXX

za pośrednictwem: Sądu Okręgowego

Odwołujący się: X

Organ rentowy: Dyrektor Wojskowego Biura Emerytalnego
w X

Sygn. akt Sądu Okręgowego: ……………..
Wartość przedmiotu zaskarżenia: ………………….
APELACJA ODWOŁUJĄCEGO SIĘ

Niniejszym, zaskarżam wyrok Sądu Okręgowego w X z siedzibą w X Wydział Ubezpieczeń Społecznych z dnia X roku sygn. akt:
w całości:
zarzucając mu:

1. Naruszenie norm prawa materialnego poprzez niewłaściwe zastosowanie art. 6 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 roku o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin w jego brzmieniu obowiązującym na dzień 01 stycznia 1999 roku (Dz. U. z 1994 roku, Nr 10, poz. 36, z licznymi zmianami.), a tym samym uznanie, iż zasady waloryzacji emerytury wojskowej w nim określone znajdują zastosowanie także w stosunku do osób, które rozpoczęły pobieranie emerytury wojskowej przed dniem 01 stycznia 1999, pomimo braku wyraźnego zapisu ustawowego w tym przedmiocie.

2. Naruszenie norm prawa materialnego poprzez niewłaściwą wykładnię art. 159 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o rentach i emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w jego brzmieniu na dzień 01 stycznia 1999 roku (Dz. U. Nr 162, poz. 1118, ze zm.) , polegające na przyjęciu, iż wprowadzona na jego podstawie pośrednio zmiana zasad waloryzacji emerytur wojskowych obejmuje także te osoby, które rozpoczęły pobieranie emerytury wojskowej przed dniem 01 stycznia 1999 roku

Na tej podstawie, wnoszę o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku w całości, poprzez zmianę decyzji Dyrektora Wojskowego Biura Emerytalnego w X z dnia 06 stycznia 2009 roku Nr 129 w ten sposób, iż począwszy od dnia 01 marca 2008 roku emerytura odwołującego się wynosi X zł miesięcznie brutto, zaś organ zobowiązany jest do ponownego zwaloryzowania przysługujących od 01 stycznia 1999 roku świadczeń metodą uposażeniową i wypłacenia wyrównania w wysokości różnicy pomiędzy emeryturą należną po zastosowaniu tej metody waloryzacji a emeryturą faktycznie wypłacaną za okres od 01 stycznia 1999 roku do dnia 01 maja 2009 roku.

2. względnie uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu

3. prowadzenie rozprawy apelacyjnej także pod nieobecność odwołującego się

4. Rozważenie możliwości skierowania pytania prawnego do Sądu Najwyższego w trybie art. 390 § 1 kpc, w brzmieniu:

„czy w stosunku do osoby, która rozpoczęła pobieranie emerytury wojskowej przed dniem 01 stycznia 1999 roku ma od dnia 01 stycznia 1999 roku zastosowanie art. 6 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 roku o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin (tekst pierwotny: Dz. U. z 1994 roku, Nr 10, poz. 36, ze zm.) w brzmieniu nadanym art. 159 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o rentach i emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w jego brzmieniu na dzień 01 stycznia 1999 roku (Dz. U. Nr 162, poz. 1118, ze zm.)?”

5. Rozważenie możliwości skierowania na mocy art. 234 Traktatu o Wspólnocie Europejskiej pytania prejudycjalnego do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w brzmieniu:

„czy art. 6 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 roku o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin (tekst pierwotny: Dz. U. z 1994 roku, Nr 10, poz. 36, ze zm.) w brzmieniu nadanym mu od dnia 01 stycznia 1999 roku przez art. 159 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118, ze zm.), rozumiany w ten sposób, iż wprowadza on mniej korzystne zasady obliczania i waloryzowania świadczeń z wojskowego zabezpieczenia emerytalnego także dla tych żołnierzy zawodowych, którzy po zwolnieniu ze służby pobierali już te świadczenia, a poprzez to stawia ich w mniej korzystnej sytuacji w stosunku do osób, które z uwagi na znaczny wzrost uposażeń wojskowych nabyli prawa do znacznie wyższych świadczeń po zwolnieniu ich ze służby już po dacie 01 stycznia 1999 roku, nie narusza traktatowego zakazu dyskryminacji jedynie z uwagi na wcześniejsze w daty kalendarzowej zwolnienie z zawodowej służby wojskowej nawet w sytuacji tej samej lub dłuższej wysługi emerytalnej, czy zajmowania wyższego stanowiska służbowego niż zwolnieni ze służby po tej dacie, a więc z uwagi na cechę nieuzasadnioną szczególnie godnymi ochrony wartościami, nie narusza zakazu dyskryminacji który wyrażony jest w art. 13 Traktatu o utworzeniu WE ?”.

Uzasadnienie

Uzasadnienie konieczności skierowania pytania prawnego lub pytania prejudycjalnego do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

1. Pytanie prejudycjalne

Z dniem 01 maja 2004 roku Rzeczpospolita Polska stała się członkiem Wspólnot Europejskich. Z tym też dniem prawo wspólnotowe (zawarte w Traktatach), zarówno to pierwotne, jak także wtórne (rozporządzenia i dyrektywy) stało się elementem krajowego porządku prawnego. Państwo Polskie stając się stroną traktatu akcesyjnego przejęło na siebie określone obowiązki i zaakceptowało obowiązujący w ramach Wspólnot Europejskich porządek prawny, tak jakby był on jego własnym porządkiem prawnym. Co więcej Państwo Polskie przyjęło na siebie, co umożliwiły także rozwiązania natury konstytucyjnej, zobowiązanie do tego, iż wszystkie jej organy, a w tym także organy władzy sądowniczej i szeroko pojmowanego wymiaru sprawiedliwości, uznają w razie niezgodności z prawem polskim (krajowym) prymat prawa pierwotnego i co więcej także wtórnego tworzonego przez organy traktatowe Wspólnot Europejskich. Rozwiązanie takie umożliwiła m. in. treść art. 92 Konstytucji RP. Tym samym, w przypadku kolizji z prawem krajowym, pierwszeństwo mają normy prawa europejskiego, a w tym także art. 13 ust. 1 i art. 141 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską z dnia 25 marca 1957 roku (Dz. Urz. UE.C.1992. 191.1). Oznacza to zarazem, iż zwłaszcza te przepisy ustaw krajowych, które nabyły moc obowiązującą (weszły w życie) przed dniem przystąpienia do Wspólnot Europejskich winny być tak wykładane i tak tłumaczone, aby zachowana została ich zgodność z prawem europejskim. Prymat należy udzielić wykładni systemowej i funkcjonalnej, nawet gdyby wyniki wykładni językowej były z nią sprzeczne i gdyby pozornie wykładnia funkcjonalna i systemowa okazałaby się contra legem, to jest pozostawała w sprzeczności z jasnym brzmieniem danego przepisu prawa krajowego. Oznacza to także konieczność stosowania metody wykładni w zgodzie z prawem europejskim, nawet gdyby miała ona prowadzić do wyników sprzecznych z wykładnią językową.

Takie stanowisko zajął Europejski Trybunał Sprawiedliwości w orzeczeniu Defrenne v. Sabena (1976) – ECR 455/100, Sprawa 43/75.

Orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości mają moc powszechnie wiążącą i są elementem prawa europejskiego, a co za tym idzie prawa polskiego także.

Na tle tamtej sprawy, jak także sprawy niniejszej wyłania się problem dyskryminacji w rozumieniu art. 13 ust. 1 i art. 141 ust. 1 Traktatu WE (tyle, ze w sprawie Defrenne v. Sabena dotyczyło to dyskryminacji z uwagi na wiek i płeć nota bene także z punktu widzenia prawa zabezpieczenia społecznego). W sprawie niniejszej organ emerytalny, w ślad za nim Sąd I instancji rozstrzygnęły, iż zawsze zastosowanie ma przepis w nowy bez względu na to, czy choćby wprowadzono rozwiązanie przejściowe i wyraźnie określono w stosunku do kogo znajduje on zastosowanie, czy nie i bez względu, czy jego zastosowanie do osób, które nabyły określone prawo do świadczeń przed datą jego wejścia w życie nie wywoła w przyszłości powstania tak zwanego „starego portfela”, a więc sytuacji gdy jedynie ze względu na osiągnięty wiek i datę kalendarzową zwolnienia ze służby przy możliwym wysokim wzroście uposażeń, nie będą oni pobierać świadczeń niższych w stosunku do osób, które zwolnione ze służby kalendarzowo później, choć z krótszą wysługą emerytalną i zajmując niższe (nieraz dużo niższe) stanowisko, będą pobierać świadczenia mniejszej wartości, a więc, czy przepis, który stosuje wykładany w sposób ściśle literalny bez uwzględnienia zasady lex retro non agit, pozostaje w kolizji, czy też nie pozostaje w kolizji z prawem Europejskim i czy nie należy go wykładać go w zgodzie z tym prawem. Jest to odwieczna choroba wszystkich polskich urzędów, dla których prawo kończy się na ustawie i to jeszcze tak wykładanej, aby urzędnik miał jak najmniej pracy i była on jak najkorzystniejsza dla tego urzędu. Jeżeli zaś istnieje nawet przyzwolenie na taką praktykę, to najwyraźniej jest to praktyka zła i należy ją piętnować.

Wypada się w niniejszej sprawie zastanowić się, czy art. 159 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS w związku z art. 6 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin rozumiany w ten sposób, iż dopuszcza on zastosowanie nowych zasad obliczania i waloryzacji świadczeń emerytalnych także w stosunku do osób, które już pobierają świadczenia emerytalne, nie narusza opisanego zakazu dyskryminacji. Prawo do świadczenia bowiem to także prawo do konkretnego sposobu jego obliczania, gdyż tenże warunkuje jego wysokość Czy stawianie w mniej korzystnej sytuacji danej osoby tylko dlatego, iż zakończyła pełnienie zawodowej służby wojskowej w sensie kalendarzowym wcześniej jest usprawiedliwionym powodem aby traktować ją gorzej.

Postulat równości w prawie ubezpieczeń społecznych, czy szerzej zabezpieczenia społecznego także został mocno podkreślony w orzeczeniu Defrenne v Sabena i jest mocno akcentowany w aktach prawa wspólnotowego wtórnych w tej materii. ETS potwierdził swoja linię orzecznictwa zapoczątkowaną w sprawie Van Gend en Loos vs Nederlandse Administratarie der Belastingen 26/62 – było to jedno z pierwszych orzeczeń ETS w ogóle.

Nie jest bez znaczenia, iż ustawę uchwalono w 1998 roku, kiedy to Konstytucja dopiero weszła w życie, zaś pogląd o tym aby polskie prawo było zgodne z prawem europejskim w związku z ambicjami akcesyjnymi, nie był jeszcze zbytnio popularny, stąd wiele z rozwiązań zawartych w pierwotnym tekście, czy też niezmienionych od dnia uchwalenia może mieć i ma charakter w niektórych przypadkach dyskryminacyjny. Domniemanie konstytucyjności jak także domniemanie zgodności z prawem europejskim, którym się cieszą do dnia stwierdzenia niezgodności przez Trybunały, ma charakter wzruszalny i może nastąpić w sprawie niniejszej. Przeszkód ku temu nie ma.

Istnieją zatem dwa alternatywne rozwiązania:

1. Dać prymat prawu krajowemu stosowanemu literalnie i uznać racje organu rentowemu, odmówić odwołującej się prawa do renty rodzinnej przez kolejny rok
2. Udzielić prymatu zakazowi dyskryminacji wyrażonemu w art. 13 Traktatu i wykładać art. 6 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin w brzmieniu od dnia 01 stycznia 1999 roku, tylko w taki sposób, iż ma on zastosowanie wyłącznie do tych żołnierzy, którzy zostali zwolnieni ze służby po tej dacie.

Uważam, iż należy zastosować to drugie rozwiązanie, zaś jeżeli Sąd podzieli wątpliwości odwołującego się, zasadnym jest aby skorzystał z prawa udzielonego mu w art. 234 Traktatu o WE.

2. Pytanie prawne do Sądu Najwyższego

Uczynione powyżej rozważania należy odnieść odpowiednio do kwestii wykładni art. 6 wojskowej ustawy emerytalnej ustawy rozumianego jak wskazuje na to Sąd I instancji.

Niewłaściwe zastosowanie art. 6 w jego brzmieniu obowiązującym od dnia 01 stycznia 1999 roku w stosunku do osoby, która rozpoczęła pełnienie zawodowej służby wojskowej przed jego wejściem w życie

Bezspornym jest, iż odwołujący się został zwolniony z zawodowej służby wojskowej i nabył prawo do emerytury wojskowej od dnia 1 lutego 2007 roku, lecz rozpoczął pełnienie służby przed dniem 01 stycznia 1999 roku. Nie ulega żadnej także wątpliwości, iż w ustawie z dnia 10 grudnia 1993 roku o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin (tekst pierwotny: Dz. U. z 1994 roku Nr 10, poz. 36, ze zm.) został wprowadzony przepis art. 6, w brzmieniu:

Art. 6. [Waloryzacja świadczeń] 1. Emerytury i renty podlegają waloryzacji w takim samym stopniu i terminie, w jakim następuje wzrost uposażenia zasadniczego żołnierzy zawodowych pozostających w służbie i zajmujących analogiczne stanowiska.
2. Waloryzacje emerytur i rent przeprowadza się nie później niż w ciągu trzech miesięcy od wprowadzenia zmian w uposażeniu zasadniczym żołnierzy zawodowych.
3. Minister Obrony Narodowej określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady waloryzacji emerytur i rent.

Faktem jest także, iż z dniem 01 stycznia 1999 roku wszedł w życie art. 159 ust. 1 przytoczonej ustawy o rentach i emeryturach z FUS, mocą którego dokonano zmiany brzmienia art. 6 ustawy. Od dnia 01 stycznia 1999 roku brzmi on w sposób następujący:

Art. 6. [Waloryzacja świadczeń] [2] Emerytury i renty podlegają waloryzacji na zasadach i w terminach przewidzianych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Jednocześnie ustawodawca dokonując opisanej zmiany, która wiązała się z gruntowną i ogólną reformą emerytalną, nie ustanowił żadnego przepisu przejściowego, mocą którego regulowałby sytuację prawną z punktu widzenia zasad waloryzacji świadczeń tych osób, które pobierały emeryturę.

Ów brak przepisu w brzmieniu np. „do osób, które pobierały emeryturę wojskową przed dniem 01 stycznia 1999 roku, do waloryzacji emerytury stosować należy od dnia wejścia w życie (….), art. 6 w jego brzmieniu nadanym np. niniejszą ustawą, w brzmieniu obowiązującym od dnia 01 stycznia 1999 roku”, powoduje, iż wprowadzone od dnia 01 stycznia 1999 roku z mocy zmienionego art. 6 ustawy wojskowej emerytalnej zasady waloryzacji świadczeń w oparciu o reguły powszechne, nie znajdują zastosowania w stosunku do osób, które otrzymywały już świadczenia w dniu wejścia w życie ustawy, lecz tylko li wyłącznie do osób, które rozpoczęły jej pobieranie po tym dniu, a więc po 01 stycznia 1999 roku.

Co istotne stanowisko to podzielił Trybunał Konstytucyjny badając zgodność art. 159 ust. 1 przywołanej wyżej ustawy powszechnej w uzasadnieniu orzeczeń z dnia:

- 20 grudnia 1999 roku w sprawie K 4/99 (załączam je)
- 21 marca 2000 roku także w sprawie k 4/99 (załączam je)

To drugie orzeczenia ma nawet większe znaczenie, gdyż dokonuje wykładni tego pierwszego i wyjaśnia wątpliwości co do orzeczenia z dnia 20 grudnia 1999 roku.

Co istotne także za przyjęciem powyższego poglądu przemawia także fakt, iż przepis art. 159 ust. 1 przywołanej ustawy powszechnej, utracił już swoją moc – został uchylony przez Sejm w toku kolejnych prac legislacyjnych dostosowujących ustawę do wymogów orzeczenia TK z dnia 20 grudnia 1999 roku (k 4/99) oraz orzeczenia z dnia 21 marca 2000 roku także K 4/99.

Wreszcie, zauważyć należy, że art. 6 następnie kolejny raz został znowelizowany i obecnie brzmi on:

Art. 6. [Waloryzacja świadczeń] Emerytury i renty oraz podstawy ich wymiaru podlegają waloryzacji na zasadach i w terminach przewidzianych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz. 1118, z późn. zm.), z tym że:

1) waloryzacja, o której mowa w art. 88 tej ustawy, obejmuje emerytury i renty osób:
a) którym prawo do świadczenia ustalono przed dniem 1 marca,

b) które nabyły prawo do renty rodzinnej po żołnierzach zawodowych zmarłych nie później niż w ostatnim dniu lutego;

2) dodatkowa waloryzacja, o której mowa w art. 91 tej ustawy, obejmuje emerytury i renty osób:
a) którym prawo do świadczenia ustalono przed terminem kolejnej waloryzacji,

b) które nabyły prawo do renty rodzinnej po żołnierzach zawodowych zmarłych nie później niż w ostatnim dniu lutego następującego po roku, w którym przeprowadzono dodatkową waloryzację.

Ponownie zaś nie wprowadzono żadnego przepisu przejściowego, a więc także i ten przepis zgodnie z zasadą LEX RETRO NON AGIT nie ma zastosowania do osób, pobierających już emeryturę wojskową w dniu jego wejścia w życie, a więc także do odwołującego się w niniejszej sprawie.

Nie jest bez znaczenia pogląd wyrażony przez Trybunał Konstytucyjny w orzeczeniu z dnia 10 lipca 2008 roku K 33/06:

„Ustawodawca wprowadzając do art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS nowy ust. 1a nie zawarł przepisów intertemporalnych, tym samym wprowadzona modyfikacja może mieć zastosowanie tylko wobec osób, które nabyły prawo do wcześniejszej emerytury dopiero po wejściu w życie tej nowelizacji. W takiej sytuacji nie można mówić o naruszeniu praw nabytych, ponieważ kwestionowany przepis nie ma zastosowania wobec osób, które przed jego wejściem w życie nabyły prawo do wcześniejszej emerytury na warunkach art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W przypadku tych osób organ rentowy wydał już decyzję potwierdzającą nabycie tego prawa na starych zasadach, a żaden przepis ustawy nowelizującej nie upoważnia do zmiany tych decyzji. Natomiast przyjęty w nowej zasadzie zakaz zaliczania do okresu zatrudnienia okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, jest wyrazem skorzystania przez ustawodawcę ze swobody w regulowaniu stosunków prawnych. W tym przypadku ustawodawca odniósł się do momentu wejścia w życie ustawy wprowadzającej rozróżnienie w okresach zatrudnienia na okresy składkowe i nieskładkowe (15 listopada 1991 r. wejście w życie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent).

Tym samym w niniejszej sprawie nie można mówić o działaniu prawa wstecz, ani o naruszeniu praw słusznie nabytych.”

Zatem brak rozwiązań intertemporalnych, przesądza o zastosowaniu w stosunku do odwołującego się starych przepisów sprzed 01 stycznia 1999 roku i co więcej w takim przypadku faktycznie nie narusza się praw słusznie nabytych, w niniejszej zaś sprawie Sąd I instancji postąpił odwrotnie, tak jakby rzekomo regulacji intertemporalne istniały i nakazywały stosować do odwołującego się, który nabył prawo do emerytury przed 01 stycznia 1999 roku, przepisy obowiązujące po tej dacie.

Powyższe uzasadniania zarzut ad. 1

Błędna wykładnia art. 159 ust. 1 i przyjęcie, iż miał on zastosowanie do odwołującego się

Będąc konsekwentnym, kontynuując rozważania poczynione powyżej, należy zauważyć, iż:

Art. 159. [Zaopatrzenie emerytalne żołnierzy zawodowych; zmiany] W ustawie z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 1994 r. Nr 10, poz. 36, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z 1996 r. Nr 1, poz. l oraz z 1997 r. Nr 28, poz. 153 i Nr 141, poz. 944) wprowadza się następujące zmiany:

1) art. 6 otrzymuje brzmienie:
"Art. 6. Emerytury i renty podlegają waloryzacji na zasadach i w terminach przewidzianych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.";

2)[30] art. 40 otrzymuje brzmienie:
"Art. 40. Do emerytów i rencistów osiągających przychody z tytułu stosunku pracy, służby, innej pracy zarobkowej lub prowadzenia pozarolniczej działalności stosuje się art. 103-106 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz. 1118)."

Zacytowany wyżej przepis, nie zawiera uregulowania przejściowego, a tym samym, nie ma on zastosowania wstecznego, to jest do tych osób, które pobierały emeryturę w dniu jego wejścia w życie. Powyższe wzmacnia fakt, iż brak jest w nim zapisu tak stanowiącego.

Zgodnie zatem z zasadą niedziałania prawa wstecz, nie miał on zastosowania do odwołującego się.

Sąd I instancji zatem błędnie go wykłada, gdyż w jego ocenie, z jego treści i z treści art. 6 wojskowej ustawy emerytalnej w jego brzmieniu na dzień 01 stycznia 1999 roku, wynika dokładnie przeciwnie.

Powyższe uzasadnia zarzut ad. 2

Odwołujący się

.........................................................
(X)

Załączniki:
1. Odpis apelacji
2. Znaczki opłaty sądowej za 30 zł
3. Orzeczenia ETS x 2
4. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego
5. Wyciąg z aktów prawnych o stawkach i grupach uposażenia.